مقدمه و اهداف: همکاری سازمانی به­ عنوان ابزاری پدیدار می­ شود که به اعضای شبکه همکاری اجازه می­ دهد تا بر اساس اطلاعات به اشتراک­ گذاشته­ شده و تبادل­ های دوطرفه، تصمیم ­گیری کنند. هماهنگی و همگام­ سازی فعالیت­ ها با هدف جلب رضایت بازار و افزایش سود مشترک را موجب می­ شود. شبکه­ های همکاری از سازمان­ هایی تشکیل می­ شوند که تمایل قبلی برای همکاری با یکدیگر را دارند تا با استفاده از فناوری اطلاعات و از طریق تصمیم­ گیری مشترک و مشارکت مؤثر به منافع مشترک خود دست یابند. هدف از این پژوهش، بررسی شبکه­ ها (CNs) و فرآیند همکاری است که به آن­ها امکان افزایش تعامل در محیط را می­ دهد. این ابزارهای جدید مبتنی بر معماری سازمانی (EA) ات. از طرفی سازمان­ هایی که به قصد کسب مزیت رقابتی و مقابله با پیچیدگی­ های محیطی اقدام به همکاری با دیگر سازمان­ها می­ کنند، هر یک معماری سازمانی منحصر به خود را دارند. بررسی تأثیر این معماری سازمانی بر معماری شبکه همکاری سازمان ­ها، مدنظر این پژوهش است. در این راستا با بررسی مبانی نظری و با استفاده از روش مدل­سازی ساختاری ـ تفسیری (ISM) به تدوین چارچوبی برای برسی تأثیر معماری فناوری اطلاعات سازمان بر معماری همکاری بین سازمانی پرداخته شده است. نتایج این پژوهش مبین 5 بُعد معماری سازمان و 6 بٌعد معماری همکاری میان­ سازمانی و چگونگی سطح ­بندی و ارتباط میان آن­ها در قالب یک مدل نهایی است. بینشی که این چارچوب به سازمان ­ها ارائه می­ کند، می­ تواند در طراحی بهتر معماری سازمان برای برخورداری از یک همکاری مؤثر و مزایای حاصل از آن مفید باشد. معماری سازمانی یک فرآیند مستمر پس از آغاز است. استقرار چنین فرآیندی شامل تعامل با ابعاد مختلف سازمان است؛ بنابراین ابعاد فرهنگی، انسانی، فنی، ساختاری، رویدادی و غیره در سرتاسر سازمان، مسائل اساسی در اجرای موفقیت ­آمیز معماری سازمانی هستند. با توجه به اینکه اجرای معماری سازمانی پرهزینه و گران است، پیاده­ سازی ضعیف آن مشکلات متعددی را برای سازمان فراهم می ­کند.یافته ها: در موضوع فناوری اطلاعات مشترک ابعاد حقوقی، استانداردها، خطوط راهنمای کنترلی، چارچوب ­های زمانی و صورت ­وضعیت­ ها تقویت و به ­طور دقیق مشخص می ­شود. بررسی و تحلیل MICMAC نشان داد که مؤلفه ­های مدل محتوایی (توصیف مفهومی) معماری سازمان، مدل منطقی (توصیف سیستمی) معماری سازمان و استراتژی­ های کسب­و­کار همکاری بیشترین میزان نفوذ را بر دیگر مؤلفه ­ها دارند و جو مؤلفه­ های کلیدی در شکل ­گیری فرآیند همکاری محسوب می­ شوند. سایر مؤلفه­ های مورد­بررسی از قدرت نفوذ و وابستگی بالایی برخوردار هستند و در ناحیه پیوندی قرار می­ گیرند. این مؤلفه­ ها دارای ارتباط دو­طرفه با یکدیگر هستند. با توجه به نتایج پژوهش، پیشنهادهای زیر ارائه شد: نتایج پژوهش نشان می­ دهد فناوری نقش بسیار مهمی در توسعه همکاری بین­ سازمانی دارد؛ بنابراین پیشنهاد می­ شود سازمان­ ها نسبت به طراحی سیستم ­های اطلاعاتی بین­ سازمانی اقدام کنند. در میان عوامل سطح 1 دانش همکاری عامل اثرگذاری بر همکاری بین­ سازمانی است بر همین اساس در معماری سازمانی پیش­بینی سازوکارهای تولید، کسب و به ­کارگیری دانش باید صورت پذیرد. طراحی و استقرار فرآیندهای مشخص برای همکاری بین ­سازمانی ضرورتی است که در طراحی معماری سازمانی باید بین سازمان ­ها لحاظ شود.

امروزه با توجه به رشد سیستم های اطلاعاتی، به اشتراک گذاری دانش عاملی مهم برای روان سازی فعالیت های زنجیره تامین و افزایش سودهای عملیاتی است. به اشتراک گذاری دانش می تواند درنتیجه توسعه اعتماد بین شرکای تجاری و برقراری روابط بلندمدت بین آن ها ترغیب شود. در این مطالعه مدلی برای ترغیب سازمان ها برای به اشتراک گذاری دانش در زنجیره تامین ارائه شده است که می تواند به گسترش مبانی نظری موضوع بین سازمانی منجر شود. این مدل بر اساس عوامل اجتماعی و فرهنگی موثر بر افزایش اعتماد بین سازمانی و درنتیجه به اشتراک گذاری دانش است. روش این پژوهش توصیفی پیمایشی محسوب می شود. تعداد 196 نفر به عنوان نمونه به روش تصادفی ساده از میان کارکنان یکی از شرکت های تابعه صنایع پتروشیمی انتخاب شده و تعداد 180 پرسشنامه تکمیل و بازگشت داده شد. نتایج با استفاده از روش های آماری و مدل معادلات ساختاری به کمک نرم افزار Amos بررسی و تحلیل شد. یافته های تحقیق نشان می دهد که اهداف مشترک و درونی سازی رابطه، به طور مثبت بر افزایش اعتماد بین سازمانی موثر است و اعتماد بین سازمانی بر افزایش همکاری و در نتیجه افزایش احتمال به اشتراک گذاری دانش بین سازمانی موثر است.

آن چه در سال های اخیر مورد توجه پژوهش گران قرار گرفته اهمیت و تعیین کننده بودن مرحله پیش آیندی در ادامه مسیر همکاری میان سازمانی و تجدید آن در چرخه عمر فرایند همکاری است اما اهتمامی در خور برای شناسایی عناصر چارچوب پیشگفته صورت نگرفته است. با توجه به اهمیت بسیار بالای این موضوع، این تحقیق دستیابی به چارچوبی برای همکاری های میان سازمانی در مرحله پیش آیندی را وجهه همت قرار می دهد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از دو روش ISM و SEM استفاده می شود. جامعه آماری پژوهش در بخش ISM را 9 نفر از خبرگان بخش های دولتی و خصوصی و نیز استادان دانشگاه تشکیل می دهند. در بخش SEM نمونه آماری را 415 نفر ازکارکنان و مدیران سازمان هایی تشکیل می دهند که در بخش های مختلف آن ها در پروژه های مختلف با سایر سازمان ها درگیر بوده اند. نتایج نشان می دهد تعهد مدیریت عالی، ارتباطات، انگیزش، چشم انداز مشترک، روابط متقابل، هدف های همسو، فرهنگ همکاری، اعتماد، برنامه ریزی مشترک، توزیع قدرت، مدیریت تعارض، ایجاد سامانه های کنترلی و نظارتی، ایجاد سامانه های اطلاعاتی، محور قرار نگرفتن ملاحظات سیاسی و نیز اقتصادی بر اثربخشی همکاری میان سازمانی موثرند. بعلاوه این مدل مشخص می سازد که اثربخشی همکاری میان سازمانی نیز می تواند بر ایجاد ارزش و موفقیت کسب و کار موثر باشد.

همکاری بین سازمانی به چالشی کلیدی برای موفقیت بانک ها در صنعت رقابتی بانکداری تبدیل شده است. هدف از انجام این پژوهش شناسایی مؤلفه های همکاری بین سازمانی در شبکه بانکی بود. در این پژوهش از روش آمیخته (کمی و کیفی) استفاده شده است. بخش کیفی باهدف اکتشافی و تحلیل از طریق تحلیل مضمون انجام شد و جامعه آماری آن شامل خبرگان صنعت بانکداری، دانشگاهیان و مشاوران است. بخش کمی باهدف «توسعه ای -کاربردی» و به روش توصیفی - پیمایشی برای اولویت بندی عوامل همکاری بین سازمانی از مدل سازی ساختاری تفسیری استفاده می کند. نمونه ها با روش هدفمند انتخاب شده و داده ها از طریق مصاحبه (برای بخش کیفی) و پرسشنامه (برای بخش کمی) گردآوری می شوند. براساس روش تحلیل مضمون، عوامل و مؤلفه های مؤثر در همکاری بین سازمانی در شبکه بانکی در بانک قرض الحسنه مهر ایران شامل عامل رعایت اصول اخلاقی - رفتاری، توجه به رشد فردی، عامل سازمانی، عامل ساختاری - اداری و عامل قانونی - محیطی، عامل فرهنگی - اجتماعی، عامل سیاسی، رشد مالی سازمان می باشد. همچنین نتایج حاصل از بخش مدل ساختاری و تفسیری نشان می دهد که اولویت عوامل همکاری بین سازمانی در شبکه بانکی به صورت ذیل است: رشد مالی سازمان در رتبه اول، توجه به رشد فردی در اولویت دوم و رعایت اصول اخلاقی رفتاری و عامل سازمانی در اولویت سوم و عامل سیاسی، عامل ساختاری - اداری، عامل قانونی - محیطی و عامل فرهنگی اجتماعی در اولویت چهارم است. این یافته ها بینش های راهبردی برای بهره برداری مؤسسات بانکی از ظرفیت همکاری ارائه می دهد تا عملکرد رقابتی خود را بهبود بخشند.

برای سازمان هایی که با فشار و ماندن در محیط رقابتی رو به رو هستند، افزایش اثربخشی و مدیریت خطرپذیری دارای اهمیت است. در این زمینه ابزارهای ارزیابی طراحی شده، به سازمان ها کمک می کند. هدف این پژوهش ارائه مدل ارزیابی بلوغ همکاری در شبکه های بین سازمانی می باشد. در این تحقیق نخست مدل های همکاری، چارچوب های مفهومی همکاری و مدل های بلوغ همکاری، "بلوغ همکاری در شبکه های بین سازمانی" و تعامل پذیری بررسی شدند. بعد از تحلیل مدل های بلوغ 5 سطح مستقل، موقت، هماهنگ شده، استانداردسازی شده و بهینه سازی نتیجه شده است. سپس با استفاده از رویکرد "علم طراحی" و متدلوژی تحقیق "فراترکیب" 7 بعد (ساختاری، رفتاری، فرآیندی، داده و اطلاعات، استراتژی، سیستم ها و نوآوری) و 25 شاخص استخراج شد، در مرحله بعد به واسطه نظرسنجی از خبرگان مدل پیشنهادی مورد ارزیابی قرار گرفت. برای تحلیل پرسشنامه از آزمون دوجمله ای استفاده شد، تمامی شاخص ها مورد تایید بود و هیچ کدام حذف نشد، سپس با استفاده از روش آزمون فریدمن، به اولویت بندی مولفه های هر بعد پرداخته شد. با روش میانگین موزون، وزن مولفه ها برای تعیین امتیاز نهایی هر یک از مولفه ها محاسبه شد. در پرسشنامه ای دیگر شرکت بازرگانی صنایع شیر ایران که در شبکه شباب همکاری داشت، مورد مطالعه قرار گرفت که در بین سطح بلوغ یک و دو، همکاری در شبکه قرار گرفته بود، در نهایت پیشنهاداتی بر اساس ادبیات موضوع برای رسیدن به سطح بلوغ بالاتر و کاهش نقاط ضعف شرکت مزبور ارائه شد.

این پژوهش با هدف بررسی رابطه عدالت توزیعی، رویه ای و همانندسازی سازمانی با همکاری در بین معلمان در شهر اصفهان به مرحله اجرا درآمد. از جامعه آماری پژوهش، 389 نفر معلم (شامل 112 مرد، 277 زن) برای پاسخگویی به پرسشنامه های پژوهش انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه عدالت توزیعی (DJQ)، پرسشنامه عدالت رویه ای (PJQ)، پرسشنامه همانندسازی سازمانی (OIQ) و پرسشنامه همکاری (CQ) بودند. نتایج حاصل از تحلیل همبستگی نشان داد که عدالت توزیعی با عدالت رویه ای، عدالت رویه ای با همانندسازی سازمانی و همکاری با همانندسازی سازمانی دارای رابطه معنادار هستند. نتایج تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی نیز نشان داد که در مرحله اول از بین عدالت توزیعی، عدالت رویه ای و همانندسازی سازمانی، فقط همانندسازی سازمانی قادر به پیش بینی همکاری در معلمان است. در مرحله دوم و سوم با افزوده شدن جملات تعامل دو طرفه و سه طرفه، هیچ یک از این جملات قادر به تعدیل رابطه همانند سازی سازمانی با همکاری در معلمان نبودند. از یافته های این پژوهش نتیجه گرفته می شود که همانندسازی سازمانی همکاری را تحت تاثیر قرار می دهد.

این تحقیق به بررسی طراحی مدل همکاری استراتژیک بین سازمانی با استفاده از فناوری بلاکچین پرداخته است. همکاری های استراتژیک به عنوان یکی از ارکان مهم رشد و توسعه سازمان ها، نیازمند بسترهای امن و شفاف برای تسهیل تعاملات و تبادل اطلاعات است. بلاکچین با ارائه ویژگی هایی مانند شفافیت، امنیت، و عدم تغییرپذیری داده ها، به طور ویژه برای بهبود این همکاری ها در نظر گرفته شده است. در این تحقیق، مدل های مختلف همکاری با تمرکز بر مزایا و چالش های استفاده از بلاکچین مورد بررسی قرار گرفت و پیشنهاداتی برای بهبود استفاده از این فناوری ارائه شد. نتایج نشان می دهند که بلاکچین می تواند به طور چشمگیری به کاهش هزینه ها، افزایش کارایی و تسهیل فرآیندهای همکاری های بین سازمانی کمک کند، با این حال چالش هایی مانند مشکلات فنی، قانونی و فرهنگی در مسیر پیاده سازی آن وجود دارد.